W I semestrze roku szkolnego 2016 /2017 przeprowadzono w klasach I – III Gimnazjum ankietę pt. ”Książka – mój przyjaciel czy wróg” badającą preferencje czytelnicze uczniów. Składała się ona z 5 pytań otwartych i 15 zamkniętych. Wzięło w niej udział 43 uczniów.
PROBLEM: Uczniowie klas gimnazjalnych nie czytają książek. Trudno zachęcić ich do korzystania z księgozbiorów biblioteki szkolnej.
CEL: Poznanie przyczyn nie czytania książek (lektur) przez młodzież. Wskazanie ich czytelniczych zainteresowań. Znalezienie czynników, które zachęciłyby do korzystania ze zbiorów biblioteki szkolnej.
PYTANIA BADAWCZE:
Co powoduje niechęć gimnazjalistów do czytania książek (lektur) ?
Jakie czynniki wpływają na poziom czytelnictwa?
W jaki sposób biblioteka może wspierać czytelnictwo młodzieży gimnazjalnej?
ANALIZA I WNIOSKI:
Dla przyjemności książki czyta niespełna 8 badanych uczniów, natomiast z obowiązku ponad połowa – 35 osób.
Najczęściej o wyborze książki decyduje informacja od kolegów(14), rzadziej reklama (11). Na grubość pozycji zwraca uwagę 5 uczniów, a wybiera przypadkowo 3.
Na pytanie czy lektury są potrzebne 17 badanych nie potrafiło udzielić odpowiedzi („nie mam zdania”), 7 uznało, że są zbędne, a tylko 16 ankietowanych uznało, że są potrzebne.
Wśród lektur, które najbardziej zainteresowały uczniów znalazły się:
- Balladyna – 7,
- Krzyżacy – 11,
- Dziady – 9,
- Zemsta – 8,
- Antygona – 5,
- Mały Książe -17,
- Romeo i Julia- 14
- Hobbit -4
- Skąpiec -1
Z listy lektur powinny, zdaniem uczniów, zniknąć:
- Krzyżacy- 15
- Dziady – 8,
- Antygona – 14,
- Romeo i Julia-8,
- Zemsta -3,
- Mały Książe -8,
- Balladyna -7
Uczniowie wzbogaciliby spis lektur o :
- Harry Pottera –seria – 5
- Pamiętnik narkomanki, B. Rosiek -5,
- Hobbita, R. Tolkiena – 4,
- Robinsona Crusoe -1,
- Złodziejkę książek -2,
- Wyścig szczurów -1,
- Cierpienia młodego Wertera -2,
- Kometa i ja. Jak przygarnięty pies uratował mi życie Steven D. Wolf – 2,
- Wciąż ją kocham, N. Sparks – 1
- Ucieczka z wyścigu szczurów ,Robert Toru Kiyosaki- 1
- Wiedźmin-seria- 1
- Telemach w dżinsach, A. Bahdaj – 1
- Gwiazd naszych wina , John Green – 2
W czytanych lekturach ponad połowa uczniów (24) szuka mocnych wrażeń,
10 humoru i dowcipu, 6 ciekawych postaci, a 3 opisów przyrody.
Książki, które najchętniej poleciliby do przeczytania koleżance lub koledze to:
- Harry Potter- 3,
- Hobbit, R. Tolkien – 2,
- „Druga strona medalu” – O’Brian Patrick – 1
- „Ja Ibra”- Zoltan Ibrahimowic – 1
- Pamiętnik narkomanki –B. Rosiek -4,
- „Wywiad ze śmiercią”-Michał Wancerz, -1
- ”Assassins Creed” ,Oliwier Bowdwen -1
- „Lost world” – powieśc młodz.
- Igrzyska śmierci S. Collins -1
- Kometa i ja. Jak przygarnięty pies uratował mi życie -2
- Wiedźmin-seria – 1
- Saga o ludziach lodu – 1
- Klątwa tygrysa , Colleen Houck – 1
- Cristiano Ronaldo. Twardy zawodnik , Siguero Santiago – 1
Na pytanie czy w twojej rodzinie są kupowane książki aż 28 uczniów odpowiedziało – nie, zaś 14 – tak, a ilość pozycji zakupionych w ciągu ostatniego roku waha się od 2-10 książek. Ze zbiorów biblioteki korzysta 27 uczniów kilka razy w roku, jednak 16 twierdzi, że nie korzysta wcale!
Na pytanie przez co książka może być zastąpiona , 24 ankietowanych odpowiedziało, że przez Internet , 8 że przez komputer, a 7- przez telewizję. Tylko jeden uczeń uważa, że książki nic nie może zastąpić.
Jeżeli chodzi o czytanie lektur szkolnych to 10 uczniów czyta w całości i 17 wyłącznie streszczenie, 7 – we fragmentach, 6 korzysta z audiobooków i e-booków , a 1- nie czyta wcale. Ponad połowa badanych w ciągu ostatniego roku nie otrzymała w prezencie książki, druga połowa badanych uczniów otrzymała taki prezent.
Ze zbiorów Biblioteki Gminnej w Łupawie korzysta 13 uczniów, a w Potęgowie – 2, 26 ankietowanych – nie ma takiej potrzeby
Z ankiety wynika, że uczniowie nie traktują książki jak przyjaciela – jedynie 8 czyta dla przyjemności, 5 – w celach informacyjnych ,4 – dla poszerzenia wiedzy, zaś ponad połowa -22- traktuje lektury jak zło konieczne i czyta z konieczności.
15 uczniów o książkach, które warto przeczytać dowiaduje się od koleżanek i kolegów, z telewizji -10 osób , 11 korzysta z doradztwa nauczyciela-bibliotekarza.
Jeśli już uczniowie sięgają po lekturę – jest to literatura młodzieżowa, książki przygodowe i fantastyczne.
Najchętniej młodzież szuka pozycji podejmujących problemy współczesnych nastolatków, uzależnień, życia szkolnego . Niestety zainteresowanie książką jednak stopniowo maleje , ponieważ zastępowana ona jest przez media: komputer, Internet, telefonię cyfrową, telewizję.
Uczniowie żyją w świecie medialnym, wolą korzystać z mediów, które nie wymagają w odbiorze dużego wysiłku umysłowego, a tylko sprawnej obsługi technicznej (a z tym radzą sobie doskonale) . Lektury służą do szukania mocnych wrażeń, a później humoru i dowcipu.Z pewnością jest to związane z serwowaniem przez media przemocy i agresji.
Korzystanie z biblioteki ogranicza się głównie do wypożyczania lektur, a informacje czerpane są przede wszystkim z Internetu i telewizji.
Spośród propozycji imprez bibliotecznych wymienionych w ankiecie , uczniowie najchętniej uczestniczyliby w spotkaniach z autorem oraz wystawach.
Ankieta pozwoliła poznać preferencje czytelnicze uczniów, co do tytułów lektur szkolnych, pomogła zrozumieć zjawisko zmniejszającego się zainteresowania książką.
Dla nauczyciela – bibliotekarza może być wskazówką przy zakupie nowych tytułów książek oraz organizacji i modyfikacji pracy biblioteki.
Książka nie jest i nie będzie najważniejszym źródłem informacji. Powinna jednak na równych prawach współistnieć z mediami i uzupełniać informacje poszukiwane przez uczniów w różnych źródłach.
KORZYŚCI Z REALIZACJI BADANIA:
- Należałoby konsultować z uczniami listę lektur dodatkowych, tak by były one zgodne z ich zainteresowaniami i oczekiwaniami.
- Biblioteka szkolna, dokonując zakupów nowych pozycji, powinna poznać preferencje czytelnicze uczniów.
- Warto byłoby organizować, w miarę możliwości finansowych szkoły, spotkania autorskie z pisarzami i innymi ciekawymi ludźmi.
- Z wynikami ankiet należałoby zapoznać rodziców podczas zebrań klasowych, gdyż to właśnie rodzice mają znaczący wpływ na dostęp dzieci do książek i wypracowanie kultury czytania.
Opracowały : Helena Włodarska – Zabieglik -wychowawca kl. III
Małgorzata Cheba -bibliotekarz szkolny
Kamila Rejtner- nauczyciel języka polskiego